تاثير ماليات بر ارزش افزوده بر اصلاح الگوي مصرف
دوشنبه ۵ بهمن ۱۳۹۴ | 13:360 نظر2873 بازدید
ماليات بر ارزش افزوده «ماليات غير مستقيمي» است که مصرف کننده (خريدار) آن را به همراه بهاي خريد اجناس و خدمات ميپردازد و دريافت کننده (فروشنده) موظف است مقدار ماليات دريافتي را به خزانه دولت واريز کند. از آنجا که خود فروشنده نيز ضمن خريد اوليه ، چنين مالياتي را پرداخته ولي مصرف کننده محسوب نميشود، اينست که او حق دارد کل «مالياتهاي ارزش افزوده» پرداختي خود را از کل «ماليات بر ارزش افزوده»هاي دريافتي کسر کرده و مابه تفاوت را به دولت بپردازد.
ماليات بر ارزش افزوده به تمامي خدمات و کالاهايي تعلق ميگيرد که در برابر پول در داخل کشور داد و ستد ميشوند، مگر آنکه در قانون براي آن شرايط ويژه، از جمله تخفيفهايي در نظر گرفته باشند. اقلام صادراتي از اين ماليات معاف هستند در بسياري کشورها داروها، خدمات پزشکي، خدمات عامالمنفعه، مواد غذايي، کالاهاي رسانهاي چاپي غير تبليغاتي (يا با تبليغات نسبتا کم) و برخي خدمات دولتي و جرائم نقدي شامل استثناء ميشوند.
دولتها مصارف ويژهاي را براي اين ماليات درنظر ميگيرند. اين ماليات از مهم ترين درآمدهاي خزانه استانداريها، شهرداريها و دولتهاي مرکزي محسوب ميشود. اين ماليات به حساب خزانه دولت مرکزي وارد و از آنجا طبق قانون بين استانها و شهرها پخش ميشود. مالياتها اصولا و اين نوع مالياتهاي «همه گير» خصوصا، براي دولتها ابزار کنترل و هدايت اقتصاد در جامعه محسوب ميشوند. به عنوان مثال: آلمانيها براي "زنده" نگاه داشتن شهر تجزيه شده برلين در دوران جنگ سرد قانوني به اجرا گذاشتند که اجازه ميداد تا کسبه برلين غربي در تجارت با آلمان غربي «ماليات بر ارزش افزوده» را حذف کنند. با اين ترفند مالياتي هدفمند، صدها شرکت و کارخانه در برلين غربي شعبه داير کرده بودند. و روند مصرف را هدفمند نمودند.
آنچه بر اصلاح الگوي مصرف و دستيابي به فرهنگ بهينه مصرف در كشور داراي اهميت مي باشد اين است كه اصلاح الگوي مصرف نيازمند تبيين استراتژي و تعيين خط مشي است كه طي آن، اين اصل به يك شعار تغيير ماهيت ندهد؛ در واقع لازمه دستيابي به اين مهم در كشور، خيزش و حركتي عميق از سوي مسئولان و همه آحاد جامعه مي باشد؛ لذا مي بايست همگي اين اصل را يك ضرورت دانسته و فعاليت هاي خود را در راستاي رسيدن به اين اصل مهم برنامه ريزي نمايند و براي دستيابي به اين امر فرهنگ ساز اقدام نمايند. اصلاح الگوي مصرف نشان دهنده اين موضوع به عنوان بستري مناسب براي شكوفايي و دستيابي به اقتدار ملي است . در اين ميان ماليات بر ارزش افزوده نقش موثري در اصلاح الگوي مصرف دارد. هم از سوي مصرف کننده و هم از سوي توليدکننده داشته باشند.
ماليات بر ارزش افزوده در بعضي از کشورها به عنوان جايگزيني براي ساير مالياتها مورد استفاده قرار گرفت زيرا روند اصلاح الگوي مصرف را به شکل بهتري در جامعه ايجاد مي نمايد. براي مثال در کشور دانمارک اين ماليات جايگزين ماليات بر عمده فروشي شد.در حالي که در کشور سوئد و نروژ از آن به عنوان جايگزيني براي ماليات بر خرده فروشي استفاده گرديد. همچنين اين ماليات در 21کشور از کشورهاي عضو سازمان همکاريهاي اقتصادي و توسعه ماليات بر مصرف داخلي را تحت الشعاع خود قرار داده و بجاي آن بکار گرفته شد. نگاهي به تجربه کشورهاي مختلف و دامنه استفاده آنها ازاين ماليات نشان مي دهد که اين نظام مالياتي قادر است تا در دامنه وسيع، از سطوح عمده فروشي گرفته تا زنجيره نهايي توليد و فعاليتهاي خرده فروشي کاربرد داشته باشد ولذا به دليل همين انعطاف پذيري ،مزايا ومنافع بيشتري را براي دولتها در مقايسه با ساير مالياتها به ارمغان آورد .البته لازم به ذکر است که تجربه موفق کشورهاي جامعه اروپا که در آنها نظامهاي مالياتي از کارايي بيشتري بر خوردار بوده و ساختار بازاراز شفافيت قابل توجهي برخوردار است نميتواند ملاکي جهت موفقيت قطعي اين نظام مالياتي در کشورهاي کمتر توسعه يافته باشد . چرا که تحقق اين نظام مالياتي نيازمند بسترهاي لازم فرهنگي، اقتصادي، سياسي و... مي باشد و به همين دليل در جوامع اروپايي که به دليل عملکرد نسبتا صحيح دولتها در گذشته در زمينه تحقق و ايجاد چنين پيش نيازهايي، دولتها توانستند جايگزيني نظام مالياتي فوق را به جاي ساير مالياتها تجربه نمايند .اما در کشور هاي کمتر توسعه يافته که هنوز مشکلاتي از قبيل تعريف صحيح و منطقي رابطه دولت و به بياني کلي تر بخش عمومي با بخش خصوصي وجود نداشته و هر گونه ماليات ديگري مي بايست با دقت و ظرافت خاصي صورت پذيرد تا از بروز هر گونه ناهنجاري اقتصادي، اجتماعي و... خودداري گردد.همچنين ماليات بر ارزش افزوده مي تواند به عنوان انتقال ماليات از در آمد به مصرف تلقي گشته و مي تواند با تامين منابع گسترده تر در جهت شکل گيري سرمايه گذاري موجبات رشد توليد داخلي و کاهش بيکاري را در جامعه فراهم سازد.
منبع: http://www.intamedia.ir
